BTYB - Bộ Văn hóa, Thể thao & Du lịch vừa đưa Tập quán xã hội và tín ngưỡng Lễ cúng rừng của người Mông xã Nà Hẩu, huyện Văn Yên, tỉnh Yên Bái; Nghệ thuật “khắp cọi” của người Tày, huyện Lục Yên, Yên Bình vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.

Nghệ thuật “Khắp cọi” của người Tày, huyện Lục Yên, Yên Bình vừa được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia (Ảnh: Trình diễn điệu khắp cọi tại lễ hội Lồng tồng đầu xuân Quý Mão 2023 xã Xuân Lai, huyện Yên Bình).

Theo đó, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã ban hành các Quyết định số 3980/QĐ-BVHTTDL và Quyết định số 3988/QĐ-BVHTTDL công nhận Lễ cúng rừng của người Mông, xã Nà Hẩu, huyện Văn Yên đối với Nghệ thuật “Khắp Cọi” của người Tày, huyện Lục Yên, huyện Yên Bình, tỉnh Yên Bái là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.

Các quyết định có hiệu lực thi hành từ ngày 10/12/2024. Bộ trưởng Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch yêu cầu Chủ tịch Ủy ban nhân dân các cấp nơi có di sản văn hóa phi vật thể trong phạm vi nhiệm vụ và quyền hạn của mình, thực hiện việc quản lý nhà nước theo quy định của pháp luật về di sản văn hóa.

Lễ cúng rừng là phong tục độc đáo, là dịp để người dân Nà Hẩu tỏ lòng biết ơn đến thần rừng, cầu chúc một năm mưa thuận gió hòa, bà con no ấm.

Lễ cúng rừng là nghi lễ truyền thống lớn nhất và có ý nghĩa quan trọng nhất trong dịp đầu năm mới của đồng bào Mông ở xã Nà Hẩu, huyện Văn Yên, tỉnh Yên Bái, không chỉ là nghi lễ độc đáo có ý nghĩa tâm linh cầu mong Thần rừng mang lại cuộc sống ấm no cho dân bản, góp phần bảo tồn các giá trị vật chất, tinh thần trong cộng đồng các dân tộc mà còn thiết thực bảo vệ tài nguyên rừng và môi trường sinh thái, bảo tồn sự đa dạng sinh học Khu bảo tồn thiên nhiên Nà Hẩu nói riêng và trên địa bàn huyện Văn Yên nói chung. Đây là phong tục đẹp đã có từ lâu đời, chứa đựng trong đó tín ngưỡng thờ Thần rừng của đồng bào Mông đã được lưu truyền qua nhiều thế hệ.

Còn Nghệ thuật "khắp cọi" là loại hình trình diễn nghệ thuật dân gian đặc sắc với những tri thức dân gian, những lời răn dạy sâu sắc và đầy tính nhân văn cùng với những cung bậc cảm xúc lứa đôi phản ánh rõ nét nhân sinh quan, thế giới quan của đồng bào dân tộc Tày có hình thức biểu hiện qua ngôn ngữ, cử chỉ, động tác, âm nhạc, đó là lời ca, tiếng hát với các nội dung và làn điệu khác nhau, có sử dụng nhạc cụ truyền thống kèm theo trong quá trình diễn xướng. Có thể đối đáp giữa hai người, hai bên hoặc trình diễn cá nhân, tập thể. Nhạc cụ được sử dụng khi trình diễn "Khắp cọi” phổ biến có: nhị hai dây, sáo ngang và trống. Nghệ thuật "Khắp cọi" có giá trị nghệ thuật cao, vốn gắn bó với đồng bào Tày huyện Yên Bình và huyện Lục Yên trong đời sống hàng ngày từ xa xưa, hiện ngày càng lan tỏa sâu rộng, trở thành niềm tự hào của cộng đồng người Tày vùng sông Chảy.

Trên địa bàn tỉnh Yên Bái hiện có 510 di sản văn hóa phi vật thể của các dân tộc thiểu số, trong đó, 11 di sản nằm trong danh mục Di sản phi vật thể quốc gia. Riêng năm 2024 đóng góp 4/11 di sản.

Trước đó, vào tháng 8/2024, Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch ban hành các Quyết định công bố Lễ hội truyền thống Lễ hội gầu Tào của người Mông - Huyện Trạm Tấu, huyện Mù Cang Chải, huyện Văn Chấn, tỉnh Yên Bái và Tập quán xã hội và tín ngưỡng Lễ Xên đông (Cúng rừng) của người Thái - thị xã Nghĩa Lộ, tỉnh Yên Bái là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia./.